Waar komt het woord ‘barbecue’ vandaan?

Ik heb geen flauw idee welke naam de holbewoners aan het roosteren van voedsel in vuur gaven. Misschien wel ‘vlees verbranden’. Per slot van rekening is dat een uitdrukking die criticasters nog steeds gebruiken in relatie tot barbecue. Wereldwijd zullen er ontelbare benamingen geweest zijn, want vroeg of laat heeft elk volk op aarde al in de verre oudheid de kunst geleerd om vuur te maken en dat aan te wenden voor voedselbereiding.

Een populaire verklaring voor het woord barbecue is dat het uit het Frans afkomstig is. Voor een wild zwijn aan het braadspit zou de uitdrukking “van baard tot staart”, ofwel in het Frans “barbe-et-queue”, bestaan hebben. Leuk bedacht, maar er bestaat geen gedocumenteerd bewijs voor deze uitleg ouder dan 1938, het jaar waarin de Larousse Gastronomique verscheen, een culinair naslagwerk dat alles wat eetbaar is een Franse herkomst toedichtte. Barbecue was toen al meer dan anderhalve eeuw een ingeburgerd begrip in de Verenigde Staten.

Een andere mythe, dat barbecue een Amerikaanse uitdrukking is, ontstond in Texas, waar een rijke rancheigenaar, Barnaby Quinn, runderen brandmerkte met zijn initialen BQ en een rechte streep (Engels: bar) daarboven. Hierdoor zou het vlees van het vee dat hij zijn gasten serveerde bekend geworden zijn als BarBQ.

De eveneens Amerikaanse claim dat barbecue is afgeleid van een populaire drinkgelegenheid (bar) met een biljart (een keu is cue in het Engels) waar naast bier tevens geroosterd vlees geserveerd werd (dus bar, beer & cue), kan ook zonder pardon naar het rijk der fabelen verwezen worden. De invloed van de Verenigde Staten op het moderne barbecueën is gigantisch groot geweest, maar met de naam hebben de Amerikanen niets te maken.

De meest aannemelijk uitleg is dat de oorsprong van het woord barbecue gezocht moet worden in “barabicu”, een woord dat inheemse bevolkingsgroepen in de Caraïben en Zuid-Florida in de 16e eeuw gebruikten voor het roosteren van vlees en vis op een houten rooster dat op spiesen boven een vuur hing.

De Spaanse ontdekkingsreiziger Gonzalo Fernández De Oviedo y Valdés beschreef deze methode in zijn reisverslag uit 1526 en noemde het “barbecoa”. Eerst in de loop van de 17e eeuw deed de Engelse vertaling, barbecue, zijn intrede. Oorspronkelijk werd het woord uitsluitend gebruikt als werkwoord (eten bereiden). Pas later raakte het ook bekend in de vorm van zelfstandig naamwoord (een barbecue als kooktoestel).

In de moderne betekenis, zeg maar sinds het einde van de 18e eeuw, is het woord barbecue meer en meer onlosmakelijk met de Verenigde Staten verbonden geraakt. Dat heeft niet weinig, maar alles met commercie te maken. Je kan van de Amerikanen zeggen wat je wilt, maar knap is het als je de geschiedenis zo weet te verdraaien dat je 400.000 jaar kookgeschiedenis kan opdissen als nationaal erfgoed van een land dat nog geen 225 jaar bestaat. En laat geen twijfel bestaan over het feit dat Amerikanen barbecueën en grillen koesteren, want eten koken boven een vuurtje in de open lucht is in dat land een ongeschreven onderdeel van de ‘Bill of Rights’.