Wat is beter: gas of houtskool?

Geplaatst op door Aad Struijk

Honderdduizenden jaren lang is hout (en later in sommige streken turf) de belangrijkste brandstof geweest voor het bereiden van voedsel. Houtskool werd al minimaal 1.000 jaar voor Christus toegepast. Op (steen-) kolen gestookte fornuizen kwamen pas mondjesmaat in gebruik in de 19e eeuw. Gas en elektriciteit deden eerst in de 20e eeuw hun intrede. Wellicht dat daarin een verklaring is gelegen voor de fascinatie die veel mensen voor een “echt vuur” hebben. Waarmee ik aanbeland ben bij de vraag met welke brandstof je het best kan barbecueën.

Wereldwijd zijn barbecueliefhebbers verdeeld in twee kampen. Aan de ene kant heb je de kolenstokers, die bij hoog en laag volhouden dat er niets boven houtskool of briketten gaat, en aan de andere kant de gasbranders, die zweren bij gas. Deze partijen staan doorgaans lijnrecht tegenover elkaar. Met beide brandstoffen zijn uitstekende resultaten te behalen en zowel kolen als gas hebben specifieke voor- en nadelen. Op basis daarvan kan een neutraal iemand de rationele afweging maken wat voor haar of hem persoonlijk de beste keuze zal zijn.

Dat betekent echter niet dat je alleen je verstand moet gebruiken. Barbecueën doe je enerzijds omdat het lekker smaakt, maar anderzijds ook om de sfeer die daarbij hoort. Het vuur is daar ontegenzeggelijk een deel van en het stoken met houtskool laat bij velen een oerinstinct ontwaken dat branden met gas ten enenmale ontbeert.

Hoewel met een gasbarbecue met hulpmiddelen roken is na te bootsen, is deze vorm van low & slow cooking toch een manier van voedsel bereiden die eigenlijk om kolen vraagt.

Voordelen van gas

  • Met een gasbarbecue kan je sneller aan de slag omdat je het toestel met een druk op de knop in werking zet. Je hoeft dus geen vuur aan te maken om kolen te verhitten. Al na zo’n 10 minuten voorverwarmen kan je het eerste voedsel gaan bereiden.
  • Door middel van de gasbranders kan je de temperatuur heel nauwkeurig regelen waardoor het eenvoudiger wordt om de juiste garing te bereiken.
  • Bij een gasbarbecue heb je geen last van sappen (vet) die op gloeiende kolen druipen en opslaande vlammen kunnen veroorzaken.
  • Bij een gasbarbecue komen geen kolen te pas en dat betekent dat het reinigen een stuk eenvoudiger is. 
  • Omdat je met een gasbarbecue geen vuur stookt, is de rookontwikkeling beduidend minder.
  • Vaak wordt ook gesteld dat gasbarbecues gezonder en milieuvriendelijker zijn. Gezonder omdat er minder roetdeeltjes op je eten terecht komen en beter voor het milieu omdat je minder lucht vervuilt. Waarvan akte.

Nadelen van gas

  • Een gemiddelde gasbarbecue is (aanmerkelijk) duurder in aanschaf dan een houtskoolbarbecue. De verschillen in brandstofkosten (vullen van gasfles versus kopen van kolen) zijn te verwaarlozen.
  • Gasbarbecues kunnen niet zulke hoge temperaturen (max. 100 tot 300°C.) bereiken als houtskoolbarbecues (400°C. en meer). Speelt echter alleen al je gaat grillen en is zelfs dan niet echt een gemis.
  • Gasbarbecues zijn erg groot en nemen veel plaats in de berging in.
  • Werken met een gasfles vereist extra waakzaamheid met betrekking tot veiligheid.
  • Een zak extra kolen als reserve bewaren is makkelijker dan een extra gasfles, c.q. je haalt op het laatste nippertje makkelijker ergens een zak kolen dan gas.
  • Met een gasbarbecue ruil je sfeer in voor gemak.

Voordelen van houtskool

  • Houtskoolbarbecues zijn goedkoper in aanschaf dan gasbarbecues.
  • Je kunt met een houtskoolbarbecue hogere temperaturen realiseren (alleen van toepassing als je gaat grillen).
  • De sfeer en beleving van een houtskoolbarbecue is vele malen groter.
  • Het eten van een houtskoolbarbecue heeft door geur- en rookontwikkeling meer smaak.
  • Houtskoolbarbecues zijn meestal (niet altijd) kleiner in omvang en makkelijker op te bergen. Dit geldt overigens niet voor smoker barbecues.
  • Met een houtskoolbarbecue kan je veel makkelijker ook door middel van roken voedsel bereiden.

Nadelen van houtskool

  • Het duurt langer voordat je met voedsel bereiden kunt gaan beginnen omdat je eerst een vuur moet aanmaken (hoewel dat aspect door velen juist als onderdeel van de charme wordt gezien).
  • Het regelen van de juiste temperatuur vergt meer werk en aandacht.
  • Kolen laten lelijke vlekken achter, dus oppassen met kleding.
  • Een houtskoolbarbecue is vuil in gebruik en vereist meer reinigingswerk.
  • Het stoken van een houtskoolvuur brengt rookontwikkeling met zich mee en kan overlast voor de omgeving betekenen.

Als we prijs even buiten beschouwing laten, pleiten begrippen als snelheid, bedieningsgemak en minder troep voor een gasbarbecue. Ideaal als je doordeweeks thuiskomt, buiten in de tuin wilt eten en snel even een biefstuk of karbonade gaat grillen. Heb je daarentegen in het weekend een gezellig etentje met vrienden, waarbij sfeer, beleving, geur en smaak voorop staan, dan is de houtskoolbarbecue de overduidelijke aanrader.